En toch regie houden
Veel mensen met PPPD zullen het herkennen. Een tijdlang gaat het goed, er zijn geen of vrijwel geen klachten. Die periodes kunnen erg prettig zijn en zelfs soms het idee geven dat de aandoening op zijn retour is. En wellicht is de aandoening ook daadwerkelijk op zijn retour. Dat is mogelijk. Helaas is het echter ook mogelijk dat de klachten op een moment weer de kop opsteken. Je draait je hoofd, of je zit in een restaurant, of je bent op je werk en je voelt je duizelig. Zelfs al heb je de aandoening al jaren, het kan je een beetje blijven overvallen. In veel gevallen van terugkomende duizeligheid, of een licht hoofd, of een plots onvast gevoel is er direct na het waarnemen een stress reactie. Frustratie, woede, angst, van alles kan er op dat moment door iemand heen gaan. Plots duizelig worden is op z’n zachts gezegd zeer naar en veroorzaak direct stress. En zelfs bij iemand die al langere tijd bekend is met een aandoening als PPPD kan na een rustige periode een stress reactie ontstaan wanneer de klachten zich wederom (plots) aandienen. Het is lullig om te zeggen, maar PPPD kenmerkt zich nou juist door periodes van veel en periodes van minder of zelfs geen klachten. Het kan dus veel opleveren om goed te leren omgaan met de periodes dat de klachten sterk aanwezig zijn.
Regie houden
Hieronder beschrijf ik hoe ik tijdens mijn revalidatie geleerd heb om met de terugkerende klachten om te gaan. Deze manier heeft mij veel gebracht en het lijkt me dus goed om dit via deze blog te delen. Om te beginnen heeft Susan (mijn revalidatie therapeute) mij uitgelegd hoe de stappen van gebeurtenis naar gevolg verlopen en hoe je dit kunt beïnvloeden. Dit deed zijn volgens het 5g reflectie model. Het model ziet er als volgt uit:
- Gebeurtenis (Gebeurd): Je wordt (plotseling) duizelig zonder duidelijke aanleiding. Dit is de objectieve situatie die plaatsvond, zonder interpretatie of oordeel.
- Gedachten (Gedacht): Na het ervaren van de duizeligheid denk je automatisch, “Dit betekent dat mijn PPPD helemaal terug is en het zal nooit beter worden.” Deze gedachte is een automatische negatieve interpretatie van de gebeurtenis.
- Gevoelens (Gevoeld): Als gevolg van deze gedachten voel je je misschien angstig, hopeloos, en gefrustreerd. Deze emoties ontstaan door de manier waarop je de duizeligheid en de implicaties ervan interpreteert.
- Gedrag (Gedaan): Door deze gevoelens kun je besluiten om activiteiten die je normaal zou doen, zoals werken, sociale interacties, of zelfs basisbewegingen, te vermijden uit angst dat ze de duizeligheid verergeren of bevestigen dat de PPPD ’terug’ is. Je gedrag is gericht op het vermijden van triggers of situaties die de angst en duizeligheid zouden kunnen verhogen.
- Gevolg (Gevolg): Dit vermijdingsgedrag kan leiden tot isolatie, vermindering van fysieke conditie, en een versterking van de overtuiging dat de PPPD inderdaad volledig terug is en onbeheersbaar is. Deze gevolgen versterken de initiële negatieve gedachten en gevoelens, waardoor een negatieve cyclus ontstaat die moeilijk te doorbreken is.
Door dit proces te doorlopen, kun je beginnen te herkennen hoe je initiële automatische gedachten (dat de duizeligheid onmiddellijk betekent dat PPPD “helemaal terug” is) je gevoelens en gedrag beïnvloeden, wat leidt tot negatieve gevolgen.
Gedachten uitdagen
Door deze gedachten uit te dagen en te vervangen door meer evenwichtige en realistische alternatieven (bijvoorbeeld een meer positieve gedachte, “Ok, ik ben duizelig en dat kan betekenen dat ik een periode krijg van wat meer klachten. Ik kan stappen ondernemen (rust nemen, oefeningen doen, rustig bewegen, goed op eten en slaap letten enzovoort) om deze periode goed te beheren.”), kun je de cyclus doorbreken en werken aan een positievere uitkomst.
Het lukt mij, ik moet toegeven na veel vallen en opstaan, om de gedachten uit te dagen en te vervangen voor veel meer realistische en positievere gedachten. De uitkomst daarvan is dat het lukt om meer regie te krijgen over de klachten. De vroegere ‘paniekstand’ waar ik in schoot bij plotselinge toename van duizeligheid bracht niet veel goeds. De stress die de reactie op de duizeligheid veroorzaakte deed de duizeligheid toenemen. De meer positieve gedachte geeft een gevoel van controle en ik ervaar daardoor daadwerkelijk minder belasting van de klachten.
Gereedschapskist
Het kan natuurlijk zijn dat jij nog geen goed gevulde gereedschapskist hebt met stappen en acties die je kunt ondernemen om je beter te voelen, om de klachten te lijf te gaan. Als je bijvoorbeeld nog geen revalidatie hebt gevolgd, kan het zijn dat je nog in het duister tast. Ook dan geen paniek, rustig blijven en positief blijven denken, dat is altijd het beste. Je bent al op deze website. Dit is wellicht een eerste stap richting de juiste hulp.
In de blogs op deze website vind je nuttige tips en linkjes om de juiste hulp te bemachtigen. Als je daar behoefte aan heb lees de blogs dan en hopelijk doe je er je voordeel mee!
Wijnand
